Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 24 grudnia 2007 r. w sprawie szczególnych zasad rachunkowości funduszy inwestycyjnych - zmiany obowiązujące od 1 stycznia 2021 roku w zakresie identyfikacji wartości godziwej aktywów
Nowe przepisy, które zmodyfikowały zasady rachunkowości funduszy inwestycyjnych, wprowadziły hierarchię wartości godziwej określającej wartości aktywów.
Za wiarygodnie oszacowaną wartość godziwą składnika lokat funduszu uznaje się:
1. cenę z aktywnego rynku (poziom1),
2. w przypadku braku ceny z aktywnego rynku, cenę otrzymaną przy zastosowaniu modelu wyceny, gdzie wszystkie znaczące dane wejściowe są obserwowalne w sposób bezpośredni lub pośredni (poziom 2),
3. w pozostałych przypadkach, wartość godziwą należy ustalić z pomocą modelu wyceny opartego o dane nieobserwowalne (poziom 3).
Aktywny rynek należy rozumieć jako rynek posiadający łącznie właściwości dotyczące: jednorodnego charakteru instrumentów będących przedmiotem obrotu, występowania w każdym czasie zainteresowanych transakcjami nabywców i sprzedawców oraz obowiązkowego podawania do publicznej wiadomości cen instrumentów notowanych.
Powyższa definicja niejednokrotnie przysparza trudności, zwłaszcza przy skonfrontowaniu jej z polskimi uwarunkowaniami rynku kapitałowego.
Wiele aktywów, w tym przede wszystkim akcji spółek, charakteryzuje się relatywnie niskim poziomem płynności tj. liczba zawieranych transakcji i ich częstotliwość są relatywnie niskie. Generalnie GPW w Warszawie jako platforma handlu instrumentami, jest rynkiem aktywnym. Polemika pojawia się w chwili, gdy definicję aktywnego rynku spróbujemy zawęzić do interesującego nas instrumentu. Dla wielu emitentów sam fakt posiadania statusu spółki notowanej na GPW nie gwarantuje, iż można dokonać transakcji kupna lub sprzedaży jej walorów w dowolnym momencie. To właśnie ten atrybut jest podnoszony przez audytorów i depozytariuszy przy ocenie poziomu ceny z ostatniej transakcji.
W ocenie SAWYER każdy tego typu przypadek należy oceniać w sposób indywidualny. Inaczej postrzegany jest instrument, który regularnie podlega obrotowi, przy czym obrót ten jest w ujęciu ilościowym i wartościowym nieduży, a zupełnie inaczej prezentuje się cena instrumentu, która została ustalona po raz ostatni w czasie dłuższym niż kilka dni.
Przypadki aktywów, których ceny są kształtowane przez aktywny rynek należą do bardzo komfortowych sytuacji, ale jednocześnie należą też do zdecydowanej mniejszości.
Stopień trudności w wycenie wartości godziwej wzrasta w przypadku aktywów spoza rynku publicznego (aktywa private equity) i wymusza przesunięcie się na drugi poziom w piramidzie wartości godziwej. Wycena na tym poziomie musi odbyć się z wykorzystaniem danych obserwowalnych, czyli danych uznawanych za odzwierciedlające założenia i sposób postepowania uczestników rynku. Oznacza to, iż szacowanie wartości przedmiotu wyceny należy opierać o ceny podobnych aktywów pochodzących z aktywnego rynku lub ceny identycznych lub podobnych aktywów pochodzących z rynku, który nie jest aktywny.
Ceny aktywów porównywalnych są używane do opracowania mnożników lub wskaźników przeliczających wartość aktywa na jednostkę wybranego parametru lub wielkości np. wyniku EBITDA w przypadku spółek lub m2 powierzchni w przypadku nieruchomości.
Problematyczne na tym poziomie jest dobranie aktywów porównywalnych i uzasadnienie tego wyboru. Pytanie o zakres możliwych różnic pomiędzy aktywami, przy którym można je wciąż uznawać za porównywalne nie jest sprecyzowana. Jest to kolejny element, który wymaga indywidulanego podejścia przy każdej wycenie. W modelach wyceny porównawczej dopuszcza się konstruowanie mnożników na podstawie zarówno aktywów notowanych na rynkach publicznych (akcje spółek, warranty itp.) lub na podstawie znanych wartości transakcji sprzedaży aktywów podobnych na rynku private equity (akcje i udziały spółek, nieruchomości itd.).
W wycenach różnych klas aktywów powszechnie stosowanym podejściem jest metoda dochodowa, czyli popularny model DCF (ang. discounted cash flow). Pomimo całej palety zalet i elastyczności tego modelu, wszystkie kluczowe dane wejściowe do modelu DCF na pewno nie mają charakteru danych obserwowalnych. Zgodnie z Międzynarodowym Standardem Sprawozdawczości Finansowej 13, należy stwierdzić, iż wiele założeń i parametrów wykorzystywanych w modelu DCF nie wynika z dostępnych danych rynkowych i opracowuje się je przy użyciu dostępnych informacji, na podstawie których uczestnicy rynku wyceniliby składnik aktywów. Wynik wyceny dochodowej z użyciem modelu DCF pozwala zatem osiągnąć trzeci, najniższy w hierarchii poziom wartości godziwej.
W przypadku aktywów udziałowych lub dłużnych, których wartość jest bezpośrednio lub ściśle związana z wartością pewnego majątku np. nieruchomości, pomimo iż zastosowanie mają modele majątkowe to wsadem do tych modeli najczęściej są jednak dane pochodzące z aktywnego rynku. Przepisy rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie wyceny nieruchomości i sporządzania operatu szacunkowego oraz standardy wyceny w tym zakresie są na szczęście precyzyjne i jednoznaczne – efektem wyceny jest wartość rynkowa spełniająca kryteria drugiego poziomu wartości godziwej.
Kolejny raz przepisy mające na celu poprawić bezpieczeństwo obrotu gospodarczego wymagają zastosowania zdrowego rozsądku i wywarzonej interpretacji. Określanie wartości godziwej lokat funduszy inwestycyjnych wymaga w efekcie posiadania i stosowania coraz lepszych narzędzi.
Co możemy zrobić dla Twojej firmy?
Powiedz nam czego potrzebujesz, a my dostarczymy Ci
najlepsze rozwiązanie.
