
Właściciele firm w pewnym momencie swojego życia mogą zacząć rozważać sprzedaż swojej działalności. Może to być spowodowane brakiem sukcesji w firmie, kondycją finansową, innymi planami na przyszłość, a nawet sytuacją panującą na rynku. Zanim jednak rozpocznie się poszukiwanie inwestora, należy rozważyć potencjał transakcyjny i tym samym spróbować odpowiedzieć sobie na pytanie, czy sprzedaż przedsiębiorstwa w ogóle jest realna?
Potencjał transakcyjny przedsiębiorstwa to nie tylko kwestia jego obecnej sytuacji, ale też warunków panujących na rynku i oczekiwań potencjalnych nabywców. Wśród najważniejszych czynników wymienić można sytuację finansową spółki — kupujący przyglądają się m.in. przychodom, rentowności, płynności finansowej, a także badają wskaźniki zadłużenia. Analizują też stan prawny i zależność od właściciela. Sprzedaż firmy, która opiera się na osobistym zarządzaniu właściciela może być trudniejsza, ponieważ inwestorzy cenią sobie profesjonalne zarządzanie oraz jasno określone i powtarzalne procesy. Istotna jest też analiza modelu biznesowego i perspektyw rozwoju — spółki działające w branżach, które można łatwo skalować, z przewidywalnymi przepływami pieniężnymi i szansami na zagraniczną ekspansję, zwykle wydają się być bardziej atrakcyjne. Oferowana cena transakcyjna jest jednym z najważniejszych elementów, który może mieć wpływ na powodzenie sprzedaży. Przeszacowane oferty już na początku mogą zniechęcić inwestorów. Istotna jest też sytuacja makroekonomiczna - podczas sprzyjającej koniunktury inwestorzy chętniej poszukują nowych okazji inwestycyjnych.
Teoretycznie można powiedzieć, że tak. W praktyce bywa jednak inaczej — nie dla każdej firmy udaje znaleźć się nabywcę, zwłaszcza takiego, który spełni oczekiwania cenowe właściciela. Problemy pojawiają się też na przykład wtedy, gdy dana branża nie cieszy się dużym zainteresowaniem albo spółka jest wciąż w trakcie restrukturyzacji. Ryzyko, problemy operacyjne czy zbyt wysoka wycena również potrafią odstraszyć potencjalnych inwestorów. Niekiedy zasadnym jest zrewidowanie swoich oczekiwań lub zmiana strategii — może zamiast sprzedaży całości przedsiębiorstwa warto pomyśleć o pozyskaniu inwestora, który zaangażuje swój kapitał jako partner strategiczny lub finansowy i pomoże rozwinąć działalność.
Aby maksymalnie zwiększyć atrakcyjność spółki w oczach inwestorów, warto podjąć kilka istotnych działań przygotowawczych, które obejmują przede wszystkim przeprowadzenie badania vendor due diligence, czyli rzetelnej oceny sytuacji finansowej, operacyjnej i prawnej. Pozwala to zidentyfikować słabe punkty, które warto poprawić przed sprzedażą, a przynajmniej mieć ich świadomość. Ustandaryzowanie procesów, ograniczenie zbędnych kosztów oraz zmniejszenie zależności od właściciela mogą również znacznie podnieść wartość spółki w oczach kupujących. Należy też zadbać o starannie przygotowaną dokumentację — teaser, memorandum informacyjne czy odpowiednia wycena to podstawa, by zainteresować poważnych nabywców. Dokumenty prezentowane inwestorom są wizytówką przedsiębiorstwa, dlatego warto zadbać, aby były poprawnie wykonane. Nie mniej ważny jest też wybór odpowiedniego momentu — rynek podlega cyklom i dobrze wybrać odpowiednią porę na sprzedaż. Wybór właściwego momentu może bowiem przesądzić o sukcesie lub porażce transakcji.
Należy pamiętać, że sprzedaż spółki to skomplikowany proces, dlatego wielu właścicieli firm korzysta z pomocy doświadczonych doradców M&A, zwłaszcza jeśli wcześniej nie mieli do czynienia z takimi transakcjami. Doradca pomoże oszacować realny potencjał sprzedaży, ustalić wartość rynkową, przygotować wszelkie potrzebne dokumenty, znaleźć zainteresowanych inwestorów, przeprowadzić due diligence i wesprzeć w negocjacjach. Takie wsparcie może okazać się naprawdę cenne, ponieważ sprzedaż spółki to nie tylko podpisanie umowy, ale cały ciąg działań i proces, który może trwać kilka lub kilkanaście miesięcy, które trzeba dobrze zaplanować i zrealizować.