Firmy technologiczne w dużej mierze budują swoją przewagę konkurencyjną na aktywach niematerialnych. Należą do nich między innymi unikatowa wiedza technologiczna i procesowa, prawa własności intelektualnej takie jak patenty czy prawa autorskie, znaki towarowe, marki, a także bazy danych, algorytmy oraz relacje z klientami i kontrahentami. W przeciwieństwie do tradycyjnych aktywów materialnych, te zasoby nie mają fizycznej formy, ale w praktyce to właśnie one decydują o wartości i potencjale rozwoju przedsiębiorstwa. Polska ustawa o rachunkowości definiuje know-how jako jedno z praw majątkowych nadającym się do gospodarczego wykorzystania. Know-how nie posiada jednej definicji w polskim systemie prawnym, dlatego też know-how można rozumieć w szerokim zakresie - jako dobro niematerialne przedsiębiorstwa, także jako informacje i kompetencje wynikające z doświadczenia konkretnej branży, bardzo często uwzględniające aspekty technologiczne. Know-how związane jest z wiedzą poufną dostępną tylko w ramach danej jednostki, niosące ze sobą wartość rynkową. Know-how zawiera informacje na temat sposobu produkcji i wytwarzania dóbr, nie natomiast procesu zarządzania przedsiębiorstwem, aspektów marketingowych, czy sprzedaży. Właściciele firmy mogą zadecydować o udostępnieniu swojego know-how osobom trzecim w formie odpłatnej, np. poprzez udzielenie licencji.
Określenie wartości aktywów niematerialnych stanowi wyzwanie z kilku powodów. Brakuje bezpośredniego rynku porównawczego, który pozwoliłby łatwo oszacować ich cenę, ponieważ każde rozwiązanie jest na swój sposób unikatowe. Proces ten jest także obarczony dużą porcją subiektywności – know-how nie istnieje w oderwaniu od kompetencji zespołu czy zdolności firmy do jego wykorzystania. Dodatkową trudność stanowi zmienność rynkowa, ponieważ innowacja, która dziś wydaje się przełomowa, może za kilka lat całkowicie stracić znaczenie. Wiele przedsiębiorstw nie prowadzi również pełnej dokumentacji takich aktywów, co komplikuje analizę.
Pomimo tych barier wycena wartości niematerialnych jest konieczna. Stanowi nieodzowny element w procesach pozyskiwania inwestora, sprzedaży spółki, fuzji i przejęć, a także przy ubieganiu się o kredyt czy w ramach rozliczeń wewnątrzgrupowych. Daje również przedsiębiorcom jasny obraz tego, ile naprawdę warta jest ich innowacja i jaką rolę odgrywa w przyszłych perspektywach rozwoju firmy.
Know-how odgrywa coraz większą rolę, a wycena elementów własności intelektualnej to jeden z zasadniczych elementów przy określaniu wartości przedsiębiorstwa. Własność intelektualna przedsiębiorstwa stanowić może istotną przewagę konkurencyjną. Prawidłowa wycena know-how, jak i generalnie wartości niematerialnych stanowi pewną trudność, gdyż jest uzależniona jest od wielu czynników, takich jak rozwój technologii, stosowanie zabezpieczeń czy prowadzenie badań przez inne podmioty. W praktyce stosuje się kilka podejść do wyceny aktywów niematerialnych. Do najczęściej wykorzystywanych należą metody dochodowe, w których wartość know-how określa się poprzez dodatkowe zyski osiągane dzięki jego wykorzystaniu. Popularne są również metody kosztowe, polegające na oszacowaniu, ile kosztowałoby stworzenie analogicznego rozwiązania od podstaw. W niektórych przypadkach stosuje się metody rynkowe, oparte na porównaniu z transakcjami sprzedaży podobnych aktywów. Wycena najczęściej opiera się na kombinacji kilku podejść, co pozwala na uzyskanie bardziej wiarygodnego rezultatu.
Aby proces wyceny był sprawny i rzetelny, przedsiębiorstwo powinno przygotować odpowiednie materiały. Niezbędna jest kompletna dokumentacja prawna związana z patentami, licencjami czy znakami towarowymi. Duże znaczenie mają także dane finansowe, zarówno historyczne wyniki, jak i prognozy, które pokazują wpływ aktywów niematerialnych na przyszłe przychody. Rzetelny opis know-how, wskazujący na jego unikalność i przewagi nad rozwiązaniami konkurencyjnymi, pozwala lepiej zrozumieć jego rolę w działalności firmy. Ważnym elementem jest również analiza ryzyka, uwzględniająca czynniki takie jak zmiany regulacyjne czy rozwój technologii konkurencyjnych.
Dobrze przygotowana dokumentacja sprawia, że proces wyceny przebiega szybciej i daje bardziej wiarygodny rezultat, który łatwiej zaakceptują inwestorzy lub instytucje finansowe.
Know-how dotyczy najczęściej zespołu informacji i praktyk technicznych, które wykorzystywane są w procesie produkcji lub świadczeniu usług. Wiedza, często unikalna, wykorzystywana jest szczególnie w branży technologicznej, w której powstaje najwięcej innowacji. Unikalne know-how stanowi główne źródło przewagi konkurencyjnej oraz potencjału generowania przyszłych przepływów pieniężnych. Z punktu widzenia inwestora jest to często najbardziej wartościowy i decydujący zasób w procesie podejmowania decyzji inwestycyjnych. W praktyce wycenę know-how warto powierzyć specjalistom, którzy mają doświadczenie w obszarze finansów i prawa własności intelektualnej. Eksperci potrafią dobrać odpowiednią metodologię, uwzględnić perspektywy rozwoju rynku oraz przygotować raport, który będzie akceptowany przez inwestorów, banki czy audytorów.
Co możemy zrobić dla Twojej firmy?
Powiedz nam czego potrzebujesz, a my dostarczymy Ci
najlepsze rozwiązanie.
